A prestixiosa revista británica de economía e política The Economist acaba de feli unha razoabli recomendación ao gobernu español pa contribuír a evitar a deriva separatista de certus territorius aínda hoxi autonómicus. Según esta publicación, España necesita imperiosamenti dun multilingüismu "entusiasta" pa que tós os españois se sintan orgullosus dos oitrus idiomas de España i os poidan aprender condu queiran. É dider, pa favorecer a integración i a cohesión identitaria de tós os españois propón que o catalán, o vascu i o galegu pasin a ser idiomas de toda España, riqueda de toa España, i non solu dunhus territorius concretus.
Propón pa España esta revista de referencia internacional un modelu lingüísticu comu o de Suíza ó de Bélxica, ó de Luxemburgu, ondi tós os idiomas merecin a mesma consideración i o mesmu tratamentu oficial, i non, como en España, ondi un delis é constitucionalmenti "o" idioma (privilexiau, dominanti, maiorizau, inclusu en territorius ondi nunca foi nin é lingua autóctona) i os oitrus idiomas son oficialmenti linguas subalternas confinás en reservas autonómicas e inclusu nalgunhus causus en vías de desaparición (aragonés, asturleonés, portugués de Extremadura, etc.).
Multilingüismu igualitariu, isu é o que recomenda The Economist, i de multilingüismu en Europa temus mutus exemplus i mui variaus. Por exemplu, nalgunhus estaus europeus como Finlandia, Suecia, Serbia, Croacia, Hungría, etc., existi un multilingüismu de basi municipal. Se unha lingua ten máis dun 20% de falantis nun municipiu ia pasa a ser oficial (documentación, escola, acceso aos meius, servicius sanitarius, rotulación i avisus etc.), de maneira que hai cidais importantis, como Novi Sad, no norti de Serbia, que tenin cincu linguas oficiais i non pasa ná, non morre ninguén, ao contrariu, a xenti por contactu, por convivencia i por exposición acaba entendendu i aprendendu dúas ó tres linguas máis ademais da súa, e isu é riqueda, é cultura i son maiores posibilidais laborais. Istu é o normal en Europa i no mundu, non sé por qué non poi ser normal en España.
The Economist chega tamén a pile ao Congresu que se le permita aos deputaus españois falar no idioma español que queiran i que os políticus castelánfalantis, ao igual que fai o rei Filipi VI, utilicin de vé en cuandu oitrus idiomas españois. Que o vascu poida ser tamén patrimoniu dun canariu i tamén esti se impliqui na súa conservación, que o catalán poida ser tamén patrimoniu dun salmantinu i que esti se impliqui na súa conservación. Isu é o que recomenda The Economist pa entri tós conseguir un estau máis igualitariu e integrau, que as demais linguas de España distintas do castelán se considerin unha riqueda de tós i pa tós, non un problema i un incordiu constantis pa algunhus supremacistas que desprecian i munusvaloran tó o que non é castelán.
Algu distu ia se aprobó no Senau de España en 2002 -co votu en contra dos de sempris, dos do "viva antis" "sea patriota, hable español y déjese de rebuznar"-, pero a coisa quedó en ná. Se había aprobau a introdución do estudiu de galegu, vascu ó catalán de maneira optativa nos institutus de toa España comu "2ª Lengua Española". Un brindis ao sol, tó queó en agua de castañas.
Dodi anus despois non é que ná haxa cambiau, é que os retrocesus nesti campu son máis que evidentis se xulgamus polos comentarius que a "cuestión lingüística" mereci en meius i tertulias informativas españolas. Permitime que sea mui pesimista. Desdi as "periferias" (asina mos didin os tertulianus do centru, esis que sabin de tó i non sabin ná do que pasa fóra de Madril) percibimus que existi un sempris negau nacionalismu español expansivu, exclusivista i uniformizador, que podi acabar coas nosas linguas i culturas nos nosus propius territorius. Desdi o centru percibin que os "periféricus" mos negamus a españolizarmus como elis querin i pretendin españolizarmus (istu é: castelanizarmus) á forza, polas boas ó polas más, con leis delis, tribunais delis i con ameazas de mil pragas bíblicas e infernus variaus. I non pareci existir un términu meiu.
The Economist, ná sospeitosu de ser catalanista, galeguista ó abertzale, fai unha proposta sensata que con toa seguridai será anatemizá ó ridiculizá por toa a prensa española (principalmenti madrileña) que se ocupi de comentar a noticia: propón que toas as linguas de España teñan a mesma consideración oficial, como pasa en paísis mutu máis desenvolvíus. Pero España (digamus con propiedai Madrid, o centru) non quer ni oivir falar distu porque os poderis i os poderosus son militantis do peor dos nacionalismus, do non recoñocíu, do expansivu, do supremacismu capitalinu. Por isu son pesimista, porque en mutas periferias europeas solu ven a independencia como a única maneira de que sobrevivan caunsúas identidais históricas, linguas i culturas milenarias. Porque non é cuestión de diñeiru, que isu ten fácil solución, é mutu máis, é unha cuestión de dignidai, e isu en mutas persoas non sempris se poi comprar con diñeiru nin silenciar con ameazas.