U profesol da Universidade de Vigo Fernando Ramallo, reclamaba non fai mutu tempu a existencia dun estándar pú valegu ó xalimegu, pa podel introducil a fala na escola i na vía oficial, pero advertindu previamente que
«...debemos ser cautos á hora de formular iniciativas como esta, principalmente porque a lingua carece dun estándar. Á dificultade inherente que leva consigo a creación dunha variedade unificada, hai que engadir que as tres variedades teñen certas diferenzas e, sobre todo, que os falantes de cada unha delas se recoñecen como falantes exclusivos e, en certo sentido, existe unha deslexitimación das variedades veciñas.(...) Ademais, dende as elites que promoven a creación dun estándar, hai tensións e desacordos. A día de hoxe, non é doado encontrar un consenso arredor da solución normativa.»
Efectivamenti, hai unha falta de acordu entre as persoas que han promovíu ó querin promovel un estándar porque nunha se han xuntau toas arreol dunha mesa, mutus non se coñocin de vista i poin tel reticencias porque nunha han falau entre elis. I falandu cara a cara con sinceridai é comu se entendi a xenti. Nus últimus trinta anus, us intentus de elaboral i lanzal unha normativa pás falas du Ellas han fracasau por diferentes motivus: a) por sel intentus a maioría delis parciais, incompletus ó mui primarius; b) por sel intentus elaboraus dendi fóra por xenti de fóra sen colaboración de falantis conscientis; c) por sel intentus que sólu circularan en ambientis de estudosus i especialistas i non chegaran nin cuallaran entri us falantis (escolas, asociacións, publicacións na fala etc.).
A primeira descrición destas falas que coñocemos cunha intención minimamente proto-normativa é a de Alfonso Naharro i Riera en 1980, i a esta le seguiran as descricións gramaticais parciais nosas en 1992, de Martín Galindo en 1999, de Domingo Frades en 2004, i de Juan Carrasco en 2005, pero toas elas sempris han síu descricións parciais.
A primeira proposta normativa completa que coñocemos pás falas do Ellas o do Xálima a fizu en 1994 dendi Pontevedra a Asociación Alén do Val (Ei tamén queru escribir na nosa fala), que é a basi doitra proposta que viña circulando nos últimos anus entre algún falantis conscientis. En 2010 José Luís Martín Galindo, defensol da lusitanidai lingüística destas falas, propuxu escribilas directamenti en portugués au rechazal "fabricar un idioma donde sólo hay unas hablas mixturadas".
As razóns du fracasu destas tentativas ia han síu expostas, a lección está aprendía i ia se sabi cómo hai que ficel ben as coixas. Agó ben, ¿Quen é a autoridai que debe elaboral i aprobal esta necesaria normativa pás falas do Ellas? Aprobal sólu a poi aprobal a Junta de Estremadura, a autoridai política i administrativa, pero elaboral...
Pá declaración destas falas como Ben de Interés Cultural en 2000, u Parlamentu de Estremadura le pedira u preceptivu informi científicu á única institución estremeña legalmente autorizá pa esti fin: a Real Academia de Letras y Artes de Extremadura. ¿Sería esta a institución encargá de elaboral i propoñel unha proposta normativa? Non o creu, porque nesti organismo non hai persoas especializás nestas falas nin en estandardoloxía.
Pensu máis ben na creación oficial dunha Comisión "á mirandesa" con expertus da UNEX (Carrasco González, Viúdas Camarasa, Salvador Plans) i doitras universidás españolas (Gargallo Gil, da UB; Fernández Rei e González González, da USC) i portuguesas (Barros Ferreira, du CAM; João Saramago, da UNL etc.); estremeñus doitras latitudis interesaus nestas falas i con coñocimentus delas (Rey Yelmo, González Salgado, Martín Galindo) xuntu con asociación i representantis cualificaus dus falantis das tres falas, i por cualificaus pensu en persoas conscientis i activas: escritoris, filólogus, historiadoris, periodistas, profesoris etc.
I permítanme dal unha ducia de nomis dalgunhas persoas dus Tres Lugaris que ei coñozu i que poerían formal parti desa comisión, bos falantis i xenti prepará (seguru que hai polo menus tres ducias máis): Domingo Frades, Tamara Flores, Severino López, Estela Estévez, José Luís Flores, Jesús Lajas, Antonio Corredera, Ana Alicia Manso, Franjo Antúnez, José María Fernández, Juan Carlos Márquez Durán etc., etc. Non ten por que custal mutu diñeiru poñel a funcional un grupu de traballu asina, pois hoixi us meius informáticus permiten u traballu en ré, non presencial. A nova asociación "A Nosa Fala", xuntu con a vella asociación "Fala i Cultura" i as tres alcaldías deberían poñelse máns á obra cuantu antis.
U profesol da Universidade de Vigo Fernando Ramallo, reclamaba non fai mutu tempu a existencia dun estándar pú valegu ó xalimegu, pa podel introducil a fala na escola i na vía oficial, pero advertindu previamente que
«...debemos ser cautos á hora de formular iniciativas como esta, principalmente porque a lingua carece dun estándar. Á dificultade inherente que leva consigo a creación dunha variedade unificada, hai que engadir que as tres variedades teñen certas diferenzas e, sobre todo, que os falantes de cada unha delas se recoñecen como falantes exclusivos e, en certo sentido, existe unha deslexitimación das variedades veciñas.(...) Ademais, dende as elites que promoven a creación dun estándar, hai tensións e desacordos. A día de hoxe, non é doado encontrar un consenso arredor da solución normativa.»
Efectivamenti, hai unha falta de acordu entre as persoas que han promovíu ó querin promovel un estándar porque nunha se han xuntau toas arreol dunha mesa, mutus non se coñocin de vista i poin tel reticencias porque nunha han falau entre elis. I falandu cara a cara con sinceridai é comu se entendi a xenti. Nus últimus trinta anus, us intentus de elaboral i lanzal unha normativa pás falas du Ellas han fracasau por diferentes motivus: a) por sel intentus a maioría delis parciais, incompletus ó mui primarius; b) por sel intentus elaboraus dendi fóra por xenti de fóra sen colaboración de falantis conscientis; c) por sel intentus que sólu circularan en ambientis de estudosus i especialistas i non chegaran nin cuallaran entri us falantis (escolas, asociacións, publicacións na fala etc.).
A primeira descrición destas falas que coñocemos cunha intención minimamente proto-normativa é a de Alfonso Naharro i Riera en 1980, i a esta le seguiran as descricións gramaticais parciais nosas en 1992, de Martín Galindo en 1999, de Domingo Frades en 2004, i de Juan Carrasco en 2005, pero toas elas sempris han síu descricións parciais.
A primeira proposta normativa completa que coñocemos pás falas do Ellas o do Xálima a fizu en 1994 dendi Pontevedra a Asociación Alén do Val (Ei tamén queru escribir na nosa fala), que é a basi doitra proposta que viña circulando nos últimos anus entre algún falantis conscientis. En 2010 José Luís Martín Galindo, defensol da lusitanidai lingüística destas falas, propuxu escribilas directamenti en portugués au rechazal "fabricar un idioma donde sólo hay unas hablas mixturadas".
As razóns du fracasu destas tentativas ia han síu expostas, a lección está aprendía i ia se sabi cómo hai que ficel ben as coixas. Agó ben, ¿Quen é a autoridai que debe elaboral i aprobal esta necesaria normativa pás falas do Ellas? Aprobal sólu a poi aprobal a Junta de Estremadura, a autoridai política i administrativa, pero elaboral...
Pá declaración destas falas como Ben de Interés Cultural en 2000, u Parlamentu de Estremadura le pedira u preceptivu informi científicu á única institución estremeña legalmente autorizá pa esti fin: a Real Academia de Letras y Artes de Extremadura. ¿Sería esta a institución encargá de elaboral i propoñel unha proposta normativa? Non o creu, porque nesti organismo non hai persoas especializás nestas falas nin en estandardoloxía.
Pensu máis ben na creación oficial dunha Comisión "á mirandesa" con expertus da UNEX (Carrasco González, Viúdas Camarasa, Salvador Plans) i doitras universidás españolas (Gargallo Gil, da UB; Fernández Rei e González González, da USC) i portuguesas (Barros Ferreira, du CAM; João Saramago, da UNL etc.); estremeñus doitras latitudis interesaus nestas falas i con coñocimentus delas (Rey Yelmo, González Salgado, Martín Galindo) xuntu con asociación i representantis cualificaus dus falantis das tres falas, i por cualificaus pensu en persoas conscientis i activas: escritoris, filólogus, historiadoris, periodistas, profesoris etc.
I permítanme dal unha ducia de nomis dalgunhas persoas dus Tres Lugaris que ei coñozu i que poerían formal parti desa comisión, bos falantis i xenti prepará (seguru que hai polo menus tres ducias máis): Domingo Frades, Tamara Flores, Severino López, Estela Estévez, José Luís Flores, Jesús Lajas, Antonio Corredera, Ana Alicia Manso, Franjo Antúnez, José María Fernández, Juan Carlos Márquez Durán etc., etc. Non ten por que custal mutu diñeiru poñel a funcional un grupu de traballu asina, pois hoixi us meius informáticus permiten u traballu en ré, non presencial. A nova asociación "A Nosa Fala", xuntu con a vella asociación "Fala i Cultura" i as tres alcaldías deberían poñelse máns á obra cuantu antis.