Un dos santus máis popularis do calendariu litúrxicu é o San Bras, ó San Brais, comu le didemus en Galicia, en honra de Bras de Sebaste, un bispu i médicu armeniu martirizau no anu 316. Nestis días hai festas en mutas localidais da península i cuasi sempris esta festa está asociá coa das Candelas. As Candelas i San Bras venin no mesmu pack litúrxicu i festivu, quizás porque as primeiras representaciós do santu esti aparecía con dúas velas (candeas) acendías nas más.
A igrexa católica, comu sempris, cristianizó un ritu antigu i popular que non poía desterrar i se apropió del. O ritu era pós romanus a procesión con velas que se feia nas festas das Lupercais en honor de Februna, a mairi do dios Marti. Esa festa pagán se extendei por tó o imperiu i se fundiu con festas locais i tribais en que se feian celebraciós arreor da lu i da fertilidai. No siglu XIII, como non poía vencer esa tradición milenaria, a igrexa non tuvu máis remediu que eitar man de imaxinación pa acabar con estis ritus i "reorientó" as procesiós con velas pá celebración da purificación da Virxi i en recordu da presentación do Meninu Xesús no templu.
A igrexa sempris foi unha auténtica experta en “reciclar” antigas devociós pagás milenarias pó cultu católicu. En Galicia non hai ermida, capela ou igrexa situá no altu dun monti que non teña xustu debaixu ó au lau unha ara de sacrificius ó un lugar de cultu. I non solu nos montis: se visitamus a capeliña de San Miguel de Celanova, mozárabi pura, veremus aínda a dois metrus do altar, pola parti exterior do templu, un barrocu con pía pa sacrificius i ritus diversus. I supoñu que en toas partis será igual ó parecíu. A vella e arcaica adoración a diosis nativus acabó derivandu na mesma adoración a santus ó santas no mesmu lugar, pero ia cun verní cristián ó cristianizau.
Sea comu sea, o certu é que estis días os meis amigus valverdeirus i lagarteirus celebran con alegría as Candelas i San Bras nas Ellas i Valverdi du Fresnu, como noitrus lugaris de Estremadura. A igrexa i os crentis celebran que Cristu é a lu do mundu, que os días ia empezan a ser grandis i pareci que ia se venta a primaveira. Peru didemus pa aqui que “cando a Candeloria chora, o inverno está fóra”, i estes días ha chovíu i ha feitu sol, non se ha aclarau o tempu, polo que aínda tenremus invernu pa varius mesis.
Mentris us amigus valegus celebran a vinda da lu i a vía polo San Bras, ei na distancia me uñu a elis, viaxu co corazón aos Tres Lugaris, cabalgu tamén por callis i prazas i eitu unhus viñus á soidi da boa xenti desas terras. Boas festas i felí San Bras.