sábado. 20.04.2024

Querius astronautas, duranti tó un anu, desde abril de 2012 hasta abril de 2013, emus estau visitandu as principais constelacions visiblis desde a nosa latitu en u hemisferiu Norti, pero principalmenti desde u puntu de vista cultural y sin tel en conta si era ó non u momentu mais adecuau pa a sua observación. Pur istu, pa completal u nosu cuñocimentu de us ceus da Serra, fairemus oitru viaji anual, destacandu esta ve, aquelas que millol podin sel vistas en cada mes. Colocaré entre paréntesis u número de us 27 capítulus da seri anteriol enu que víamus a correspondienti constelación, pa u que queira repasal as referencias que leva asociás. Estas se podin consultal nu botón “U Ceu da Serra”, de “Serra de Gata Digital”.

Antis de empezal, dois comentarius que nus sirvan pa tos us mesis:

1.- Sobre a hora de observación. Aunque daré as referencias horarias adaptás a u que us nosus relojis marquin en ca momento du anu (duas horas de adientru en u horariu de verán y un-a nu de invelnu), us librus que tratan de estis asuntus as dan con respectu a u chamau TEMPU UNIVERSAL (T.U.). A historia da medía exacta da hora du día a estau intimamenti unía a us problemas da navegación y u cuñocimentu da LONGITU (distancia hasta u meridianu de referencia, medía a u largu du Ecuadol, en horas y minutus), y u que sinta mais curiosidai poi encontral placel leendu u libru de Dava Sobel “Longitud”, publicau en-a editorial Debate. U casu é que un-a das consecuencias de toa esta apasionanti historia foi que a partil de finais du siglu XVIII, a maiol parti dus marineirus calculasin a longitu cun respectu au meridianu que pasa pur u observatoriu astronómicu británicu de Greenwich, muy cerca de Londres. En 1884, en-a Conferencia Internacional sobre u Meridianu, esti foi declarau comu u meridianu de referencia y marca u comenzu du día, au que se adptan u restu de zonas horarias du mundu. A esta se le chama HORA MEDIA DE GREENWICH (HMG) ó, en ingles, GREENWICH MEAN TIME (GMT). Agora ben, comu u movimentu da Terra (y, por tantu, u aparenti du Sol) ten certas irregularidais y a definición de hora foy necesitandu mais precisión, au tel to istu in conta, se chegó a u chamau T.U., que é u que se usa in Astronomía. Pero na nosa práctica de non profesionais é practicamenti igual que u GMT, é dicel, cuandu miremus u nosu reló en verán, pur ejemplu, tendremos que quitarli duas horas pa estal cun us datus en T.U.

2.- Sobre u momentu da observación. Comu ya vimus na seri anteriol, as constelacions sallin cada día cuatro minutus antis, é dicel, cada 15 días 1 hora, o sea, cada mes 2 horas, coixa lógica purque enus 12 mesis du anu serán 24 horas, y tó volvi a empezal. Istu quel dicel que si estamus falandu de u que se ve a un-a hora determiná de un-a certa semana, a semana siguienti tendríamus que miral meia hora antis, a siguienti, un-a hora,… y así sucesivamenti, mentras sigan sendu visiblis, claru está.

Y vamus ya cun u mes (palabra que, a través du latín, nus ven du griegu, enu que significaba “luna”, y que está familiarmenti relacioná cun a “moon” inglesa ó cun a “Mond” alemana, indicándunus u importanti que foi u nosu satéliti ena historia primitiva du calendariu) de juniu, u que us romanus dedicaran a Juno, hermana y esposa de Júpiter, y enu que u día 21, arriol das 7 da miñan, u Sol, cruzandu u solsticiu, nus insinará u día mais largu, cun u que comenza u nosu verán.    

 Nestis ceus, tres brilantis estrelas forman un asterismu famosu, que leva u nomi da estación ena que estamus, U TRIANGULU DE VERAN, constituiu por VEGA, DENEB y ALTAIR (vel u capítulu 6 da nosa seri anteriol). Temus a sorti de contal na Serra cun un ceu tan limpu que nus permiti distinguil a Vía Láctea, que oixi nus servirá de guía enas nosas observacions. En esta primeira semana de Juniu, y arriol das 2 da madrugá ( a semana siguienti sería a 1 y media, a siguiente a 1, etc…) se vai extendendu desde u Norti hasta u Sur y, si miramus hacia Santibañez el Alto (non olvidemus que sempris falamus tomandu de referencia Villasbuenas de Gata), está a un-a altura de entre dois palmus. Pos ben, DENEB se encontra a un poicu mais de 2 palmus entre Cadalso y Torrecilla de los Ángeles; VEGA a un-s 3 palmus y mediu, y un poicu a dereita, sobre Hernán Pérez, y ALTAIR a un poicu menus de 2 palmus, entre Villa del Campo y Guijo de Galisteo. Y agora nus vamus au extremu sur da Vía Láctea. Ya sabemus que SCORPIUS (cap.10) é a constelación zodiacal que istá mais au Sur, pur u que se nus escapa casi sempris pur debaixu du horizonti. Pero enu verán se vé ben. A sua roja estrela ANTARES está a poicu mais de un palmu sobre Huélaga, y SHAULA a un poicu mais de meiu palmu (recordemus tamen que estis palmus de man aberta se facin cun u brazu extendiu, que se midin desde u horizonti, sin tel en conta montis ni demais accidentis du terrenu, y correspondin aproximamenti a 20º) sobre Coria. Y vali pur oixi. Benvindus. 

Juniu en u ceu da Serra