sábado. 27.04.2024

Sobre u futuru de a fala

En síntesis, esta mostra de vocabulariu constituyi unha panorámica sincrónica du estau de a fala (o valegu), unha panorámica que preocupa a mutus autoris que ven con incertidumbri u sei futuru dá a progresiva castellanización y pérdida de falantis, en cambiu, otrus admitin a sua actual vitalidai

 

Ana Alicia Manso Flores
Ana Alicia Manso Flores

Recentimenti hemus feitu un traballu na Universidai de Extremadura, que forma parti de otru mais ampliu, sobre aspectus léxicus en Valverdi. Nun sé si esti é u millol sitiu pa publicalo, sin embargu, creu que un digital que se preocupa por divulgal a fala é u mediu mais adecuau.

U trabullu consistía na realización de unha encosta dialectal de novi cuestións a homis y mulleris de diferenti edai con u fin se observal si existía algunha diferencia de entre elis. Así mismu, se consideró adecuau plantear as mismas cuestións a un zagal y unha zagala que levaran ya un tempu fora du lugal pa vel si a lengua delis había sufríu algunha alteración.

Nu siguienti cuadru se podin observal as palabras por as que se preguntó y as respuestas dus informantis.

En general, tos us participantis contestaran sin mutas dudas, aunque existin algúns maticis que se van a comental a continuación.

De esta maneira, na segunda cuestión, a variedai churizu de osus resulta descuñucía  au zagal joven du lugal y zagala que vivi fora. Nesti últimu casu, a distancia espacial y cultural explica a respuesta, pero, nu primeiru, se fai difícil ofrecel unha justificaciónn da anomalía postu que u esperabli é que hubesin síu us dois nun residentis us que descuñuceran u términu. Varias razóns podin aclaral esta situación: J1h nun cuñoci en profundidai us productus da matanza; J1m maneja u vocabulariu porque participa activamenti na elaboración de embutíus; J2h é u que mais edai tiña y, por isu, esté mais próximu a costumbris en desusu; y, por últimu, sobre J2m, ya se han apuntau us motivus antis.

Por otru lau, tantu fariñeira comu fariñatu son realidais extrañas a casi tos us informantis. Repárisi na simetría na progresión das contestación dispostas desde a negativa, a dudosa, y a positiva, u que demostra unha desaparición paulatina du conceptu. Pa apoyal esta hipótesis, se fai necesariu señalar que Ah y Am á hora de describil us productus, mientras que TEh y TEm enumeran con bastanti precisión us ingredientis.

Tampoco hubu muta vacilación en relación á pregunta lombu, ahora ben, u matí que pareci pertinenti comental ten que vel con a sua pronunciación, pos solo TEh y TEm, consevan u grupu -mb- (dicin lombu en vé de lomu, que ahora é  u mais habitual). De novo, estamus ante otru rasgu en extinción.

Tendu en conta us datus obtíus é evidenti que as innovacións o us cambius fonéticus y u descuñucimentu de certas realidais, se debin principalmentu au sexu y a edai. En cualquer casu, as respuestas o a ausencia de estas mostran un feitu indiscutibli y é está habendu unha pérdida palabras au desaparecer algunhas costumbris.

En síntesis, esta mostra de vocabulariu constituyi unha panorámica sincrónica du estau de a fala (o valegu), unha panorámica que preocupa a mutus autoris que ven con incertidumbri u sei futuru dá a progresiva castellanización y pérdida de falantis, en cambiu, otrus admitin a sua actual vitalidai. Na miña opinión, consideru que inda poi permanecel viva duranti mutus anus y estudius desti tipu deberían servil pa preserval campus léxicus en extinción, y istu solu é posibli con a colaboración de tos, falantis y esudiosus, que han de dejal a un lau orgullus individuais y traballal juntus. Temus na nosa man cambiar u futuru da nosa fala.

¿Quieres apoyar con nosotro la fala? ¿realizaste ya tu pequeña aportación? Hazlo ahora pinchando aqui

Sobre u futuru de a fala