Sobre u futuru de a fala

Ana Alicia Manso Flores

En síntesis, esta mostra de vocabulariu constituyi unha panorámica sincrónica du estau de a fala (o valegu), unha panorámica que preocupa a mutus autoris que ven con incertidumbri u sei futuru dá a progresiva castellanización y pérdida de falantis, en cambiu, otrus admitin a sua actual vitalidai

 

Recentimenti hemus feitu un traballu na Universidai de Extremadura, que forma parti de otru mais ampliu, sobre aspectus léxicus en Valverdi. Nun sé si esti é u millol sitiu pa publicalo, sin embargu, creu que un digital que se preocupa por divulgal a fala é u mediu mais adecuau.

U trabullu consistía na realización de unha encosta dialectal de novi cuestións a homis y mulleris de diferenti edai con u fin se observal si existía algunha diferencia de entre elis. Así mismu, se consideró adecuau plantear as mismas cuestións a un zagal y unha zagala que levaran ya un tempu fora du lugal pa vel si a lengua delis había sufríu algunha alteración.

Nu siguienti cuadru se podin observal as palabras por as que se preguntó y as respuestas dus informantis.

En general, tos us participantis contestaran sin mutas dudas, aunque existin algúns maticis que se van a comental a continuación.

De esta maneira, na segunda cuestión, a variedai churizu de osus resulta descuñucía  au zagal joven du lugal y zagala que vivi fora. Nesti últimu casu, a distancia espacial y cultural explica a respuesta, pero, nu primeiru, se fai difícil ofrecel unha justificaciónn da anomalía postu que u esperabli é que hubesin síu us dois nun residentis us que descuñuceran u términu. Varias razóns podin aclaral esta situación: J1h nun cuñoci en profundidai us productus da matanza; J1m maneja u vocabulariu porque participa activamenti na elaboración de embutíus; J2h é u que mais edai tiña y, por isu, esté mais próximu a costumbris en desusu; y, por últimu, sobre J2m, ya se han apuntau us motivus antis.

Por otru lau, tantu fariñeira comu fariñatu son realidais extrañas a casi tos us informantis. Repárisi na simetría na progresión das contestación dispostas desde a negativa, a dudosa, y a positiva, u que demostra unha desaparición paulatina du conceptu. Pa apoyal esta hipótesis, se fai necesariu señalar que Ah y Am á hora de describil us productus, mientras que TEh y TEm enumeran con bastanti precisión us ingredientis.

Tampoco hubu muta vacilación en relación á pregunta lombu, ahora ben, u matí que pareci pertinenti comental ten que vel con a sua pronunciación, pos solo TEh y TEm, consevan u grupu -mb- (dicin lombu en vé de lomu, que ahora é  u mais habitual). De novo, estamus ante otru rasgu en extinción.

Tendu en conta us datus obtíus é evidenti que as innovacións o us cambius fonéticus y u descuñucimentu de certas realidais, se debin principalmentu au sexu y a edai. En cualquer casu, as respuestas o a ausencia de estas mostran un feitu indiscutibli y é está habendu unha pérdida palabras au desaparecer algunhas costumbris.

En síntesis, esta mostra de vocabulariu constituyi unha panorámica sincrónica du estau de a fala (o valegu), unha panorámica que preocupa a mutus autoris que ven con incertidumbri u sei futuru dá a progresiva castellanización y pérdida de falantis, en cambiu, otrus admitin a sua actual vitalidai. Na miña opinión, consideru que inda poi permanecel viva duranti mutus anus y estudius desti tipu deberían servil pa preserval campus léxicus en extinción, y istu solu é posibli con a colaboración de tos, falantis y esudiosus, que han de dejal a un lau orgullus individuais y traballal juntus. Temus na nosa man cambiar u futuru da nosa fala.

¿Quieres apoyar con nosotro la fala? ¿realizaste ya tu pequeña aportación? Hazlo ahora pinchando aqui